Algemeen

Ons rechtssysteem biedt, naast de (klassieke) gerechtelijke procedure, ook diverse alternatieven. Die  alternatieve geschillenbeslechting wordt ook wel Alternative Dispute Resolution (ADR) genoemd. Hieronder vallen: bemiddeling, conciliatie en arbitrage.

Vormen

Bemiddeling

Bij bemiddeling begeleidt een neutrale derde partij, de bemiddelaar, de betrokken partijen bij het vinden van een oplossing voor hun geschil. Dit gebeurt op een informele manier. Maar dat wil niet zeggen dat zomaar alles kan, want er bestaat wel degelijk een wettelijk kader, dat werd opgenomen in het Gerechtelijk Wetboek.

Die wetgeving en ondersteunt diverse vormen van bemiddeling, waaronder:

-        familiaire bemiddeling

-        sociale bemiddeling

-        bemiddeling in burgerlijke en handelszaken

-        gerechtelijke bemiddeling.

Partijen kunnen ervoor kiezen een gerechtelijke procedure tijdelijk op te schorten om een bemiddelingsprocedure te volgen. Indien de bemiddeling succesvol is, kan de bereikte overeenkomst door de bevoegde rechtbank worden gehomologeerd, waardoor deze dezelfde kracht heeft als een vonnis.

Conciliatie

Tijdens deze procedure helpt een onafhankelijke derde partij, de conciliator, eveneens betrokken partijen bij het vinden van een oplossing voor hun geschil. Het grote verschil met de bemiddeling zit ‘m in het feit dat de conciliator vaak meer bevoegdheden heeft om geschillen te beslechten.

Het wordt voornamelijk toegepast in administratieve procedures en geschillen met overheidsinstanties.

Belangrijk om op te merken is dat beslissingen van de conciliator niet bindend zijn. Toch kunnen de bereikte overeenkomsten nadien wel verplichtend worden indien partijen hiermee instemmen.

Arbitrage

Arbitrage is de privaatrechtelijke vorm van alternatieve geschillenbeslechting waarbij partijen één of meerdere arbiters aanstellen om hun geschil te beslechten.

Het kan dienen als alternatief voor een gerechtelijke procedure en biedt vaak voordelen zoals snelheid, vertrouwelijkheid en de mogelijkheid om een gespecialiseerde arbiter te kiezen.

Ons Belgisch rechtssysteem erkent zowel institutionele arbitrage, waarbij gebruik wordt gemaakt van arbitrage-instellingen, als ad-hoc arbitrage, waarbij partijen zelf de arbitrageprocedure vormgeven. De beslissingen van een arbitraal tribunalen zijn bindend en kunnen worden geëxecuteerd, net zoals een vonnis van de rechtbank.

Voordelen

Het grote voordeel van deze alternatieve vormen is dat partijen de mogelijkheid krijgen om zelf controle te hebben over de uitkomst van hun geschil, terwijl ze tegelijkertijd kosten en tijd kunnen besparen.

Rol van de advocaat

Het succes van de alternatieven die we hierboven aanhaalden, is afhankelijk van de aard van het geschil, de wil van de betrokken partijen en de toepasselijke wetgeving. Daarom is het steeds interessant om alsnog contact op te nemen met een advocaat. Zij kunnen immers adviseren welke vorm van ADR het meest geschikt is.

Daarnaast kunnen zij bijstand verlenen doorheen de specifieke procedures die moeten worden gevolgd conform de Belgische wetgeving.